Instroom asiel
Geplaatst op 11-07-2023 in Nieuws.
“De instroom van asielzoekers is te hoog,” zo horen we regelmatig, “er komen veel meer asielzoekers naar Nederland dan naar andere Europese landen”. En de instroom neemt dit jaar fors toe, naar meer dan 70.000. Nederland moet dus minder aantrekkelijk worden, zodat meer mensen naar een ander land gaan. Kloppen deze beweringen? We zetten de cijfers op een rijtje.
Nederland en Europa
Het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt, blijkt heel erg gemiddeld te zijn in Europa. Er zijn veel landen waar de instroom (flink) lager is, maar ook veel landen waar de instroom (flink) hoger is. Voor een aantal landen geldt ook nog, dat de officiële cijfers lager zijn dan de werkelijke cijfers. De oorzaak is dat in die landen lang niet alle asielzoekers toegang krijgen tot de asielprocedure. Hun aanwezigheid is dus niet zichtbaar in de officiële cijfers van eerste asielaanvragen.
NB: met “Europa” doelen we hier op de EU lidstaten + IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.
In onderstaande grafiek zie je het aantal 1e asielaanvragen per 10.000 inwoners voor de afgelopen 5 jaar (2018-2022). (klik op de grafiek voor een groter beeld, deze opent in nieuw tabblad; kijk voor de cijfers ook hier).
Hieronder vergelijken we het aantal asielaanvragen per 10.000 inwoners voor Nederland met Europa als geheel:
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | ||
| Nederland Europa | 12,0 12,7 | 13,2 14,2 | 8,0 9,4 | 14,5 12,1 | 20,9 20,0 |
Trend instroom Nederland
In onderstaande grafiek zie je de maandelijkse introom in de periode van 2018 t/m mei 2023. Vanaf zomer 2021 zien we een duidelijke stijging van de instroom, wat voor een belangrijk deel gezien kan worden als een ‘inhaalslag’ na de reisbeperkingen vanwege corona. We zien ook een duidelijke ‘extra’ toename van de instroom bovenop de ‘inhaalslag’. Als we letten op het verloop van de instroom vanaf najaar 2022 t/m mei 2023, zien we echter nog geen aanwijzing dat de instroom voor 2023 veel hoger zal uitkomen dan in 2022. Het valt dus zeer te betwijfelen dat de instroom dit jaar verdubbelt ten opzichte van 2022 (70.000 tegenover 35.000), zoals in april verwacht werd.
(klik op de grafiek voor een groter beeld, deze opent in nieuw tabblad; kijk voor de cijfers ook hier).
B-status
Het kabinet Rutte IV wilde de rechten van mensen met een b-status beperken in de hoop dat Nederland ‘minder aantrekkelijk’ wordt voor oorlogsvluchtelingen uit bijvoorbeeld Syrië en Jemen. Zij zouden dan voortaan andere landen uitkiezen om asiel aan te vragen. Zoals bekend is het kabinet gevallen omdat de partijen het niet eens konden worden over beperkingen voor gezinshereniging.
Als we kijken naar de cijfers, dan is het aandeel asielzoekers dat een b-status krijgt niet eens zo groot. In 2022 ging het om iets minder dan 5800 mensen. Hieronder vergelijken we de cijfers per 10.000 inwoners voor Nederland met Duitsland en Europa als geheel:
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | ||
| Nederland Duitsland Europa | 1,2 6,3 2,2 | 1,4 4,5 1,8 | 2,0 3,7 1,6 | 2,3 3,7 1,8 | 3,4 7,9 2,1 |
(De cijfers betreffen besluiten op zowel eerste als opvolgende aanvragen; meer cijfers vind je hier.)
Opvallend is, dat in Duitsland de mensen met een b-status al minder rechten hebben dan vluchtelingen met een a-status. Toch blijkt dit voor oorlogsvluchtelingen geen reden te zijn om Duitsland te mijden.
Vraag is, wat het totale effect zal zijn op de instroom, als de rechten van mensen met een b-status beperkt zouden worden, zeker als we het aantal van 5800 mensen dat in 2022 een b-status heeft gekregen vergelijken met de totale jaarlijkse instroom van migranten van rond de 400.000.
Volgens de minister van justitie is er wel een probleem van ‘stapeling van gezinshereniging’, wat zou leiden tot een veelvoud aan nareizigers voor elke vluchteling die een verblijfsvergunning krijgt. Zo’n ‘stapeling van gezinshereniging’ is echter nauwelijks mogelijk en komt in de praktijk slechts hoogst zelden voor, zoals VluchtelingenWerk uitlegt.
(Zie ook verdere bespreking hiervan in het artikel a- en b-status)
Conclusie
De asielinstroom in Nederland is in vergelijking met andere Europese landen gemiddeld. De gedachte dat Nederland meer dan evenredig bijdraagt aan de opvang van vluchtelingen blijkt niet uit de cijfers. Ook lijkt de verwachting dat de instroom dit jaar minstens verdubbelt ten opzichte van vorig jaar niet uit te komen. Ten slotte blijkt beperking van rechten voor mensen met een b-status geen invloed van betekenis te hebben op de instroom van migranten.